Đài cao trăm thước, từ đất mà lên; đại thụ mười vòng ôm, từ chồi mà thành,
chẳng phải một ngày một đêm mà được, được như vậy là phải dần dần.
Ta xem điều đó, bèn ngộ ra Đạo thâm tạo tự đắc. Công việc Tính Mệnh, là thiên hạ đệ nhất đại sự; bảo toàn Tính Mệnh, là thiên hạ đệ nhất nan sự; không phải dễ dàng mà thành, không phải có thể cầu mong nhẩy cóc; cần phải cước đạp thật địa, từng bước từng bước mà đi, từng việc từng việc trải qua; từ thấp lên cao, từ nông đến sâu; dần dần dụng công, không tính năm tháng; không giảm chí khí, cuối cùng tất đến chỗ đắc ý; tuyệt không được nấn ná qua ngày, nửa công phu đã ngừng, mà tự tìm phiền não. Đặc biệt vì là việc trải qua thời gian dài mà không thay đổi, nên phải kiên trì công phu liên tục không ngừng mới thành.
Nếu như bắt đầu thì chăm chỉ mà cuối cùng lại lười nhác, hoặc vọng tưởng suông, mà muốn bảo toàn Tính Mệnh, mà thành được cái việc hiếm có trong thiên hạ, thì tuyệt không có cái lý này. Nên thánh nhân nói: “Con người mà không kiên trì dài lâu, thì không thể thành thầy thuốc thầy mo”, huống gì Tính Mệnh đại sự đây!
NHỮNG THÍ DỤ CỤ THỂ VỀ LUYỆN ĐẠO
NƯỚC TRÊN LỬA và LỬA DƯỚI NƯỚC
Thủy thượng hỏa hạ - Nước trên lửa dưới.
Nước vốn lạnh, lửa vốn nóng, lửa trên nước dưới, nước lửa ở hai chỗ
khác nhau, đây đó không thể ký tế.
Nếu nước ở trên mà lửa ở dưới, thì cái nóng không bốc lên quá, cái lạnh có thể ấm.
Ta xem điều đó, bèn ngộ ra Đạo ly hợp của Âm Dương. Dương Khí của con người là cương, cương mà không có gì khống chế thì quá nóng, như lửa ở bên trên vậy; Âm Khí là nhu, nhu mà không có ai giúp thì quá yếu, như nước ở bên dưới. Cương nhu không giúp nhau thì cô Âm bất sinh, độc Dương bất trưởng, Sinh Khí ngừng lại vậy. Nếu cương mà không nóng, dùng nhu vận cương, như lửa ở bên dưới; nhu mà không yếu, dùng cương giúp nhu, như nước ở bên trên vậy. Cương nhu đắc trung, thì Âm Dương hòa bình, Tính Tình hỗn hợp, Thủy Hỏa tương tế, gọi là “Khảm Ly điên đảo” vậy.
CHÌ và THỦY NGÂN
Hắc Diên Thủy Ngân - Chì đen và thủy ngân
Trong thuật Lô Hỏa, Thủy Ngân gặp lửa thì bay, nếu được Hắc Diên trộn lẫn thì
Thủy Ngân bị chế, thì kết thành khối mà không bay. Ta xem điều đó, bèn ngộ ra Đạo dùng
Dương chế Âm vậy. Nhân Tâm dễ động, xuất nhập vô thời, chẳng biết gốc ở đâu,
gặp cảnh thì sinh tình, theo gió thổi bụi, như Thủy Ngân gặp lửa thì bay vậy.
Nếu Đạo Tâm thường tồn, phòng nguy lự hiểm, tùy thời mà suy xét,
thì Nhân Tâm chẳng có chỗ hở nào mà sinh, như Thủy Ngân gặp Chì thì ngưng kết.
Tiếp tục thêm cần cù công phu tăng giảm, tăng cái Dương Khí của Đạo Tâm, giảm cái Âm Khí của Nhân Tâm, tăng rồi lại tăng, giảm rồi lại giảm, đến mức không còn gì để tăng giảm, thì Nhân Tâm chết mà Đạo Tâm kiên cố. Chân Chủng đến tay, có thể làm thánh,có thể làm ….
TÓC HÓA RẮN NƯỚC
Phát hóa thủy xà - Tóc hóa rắn nước
Tóc rụng xuống rãnh nước, mặt trời nóng chiếu lên nó, thì hóa thành hình rắn, sao lại vậy? Vì tóc tuy là vật chết, mà được độ ẩm của nước, được sức nóng của mặt trời, ẩm và nóng tụ lại, ngưng thành Nhất Khí, ở trong yểu minh, có một điểm Sinh Cơ, mịt mù hòa hợp hoạt động, nên có thể hóa thành rắn. Ngoằn ngoèo dao động ở trong nước.
Ta xem điều đó, bèn ngộ ra Đạo cố bản ngưng Mệnh vậy. Dương Khí của con người thuộc Hỏa, Âm Khí thuộc Thủy, Âm Dương hòa hợp, thì Khí của Thủy Hỏa giúp nhau.
Bên trong có một điểm Sinh Cơ, từ bé thành to rõ, sinh hóa không ngừng, cái suy có thể vượng, cái nhược có thể cường, người không Mệnh có thể ngưng Mệnh, người không thọ
có thể kéo dài thọ, đây là Đạo thâm căn cố đế, trường sinh cửu thị vậy.
THAN CỦI và GẠCH NUNG
Mộc thán phôi chuyên - Than củi và gạch nung.
Cành gỗ phơi ra, lâu ngày thì hủ nát, qua lửa nung thì thành than, thì ngàn năm chẳng tồn. Nước đất trộn mà chưa nung, nếu dầm mưa thì liền bị phá, trải qua lửa nung thì thành gạch, mà vạn năm trường tồn.
Ta xem điều đó, bèn ngộ ra Đạo rèn luyện của tu chân. Con người không thể thành Đạo,
vì là chưa rèn luyện trong Đại Tạo Lô; nếu trong Đại Tạo Lô,
bước nào cũng cước đạp thật địa, mọi việc đều tự mình xông vào trải nghiệm,
tại chỗ quan trọng sinh tử, bất động bất dao, như Chân Kim càng luyện càng sáng, như bảo kính càng mài càng sáng,
mài luyện đến tròn trịa, sáng láng, trong văn vắt, đỏ rừng rực, hữu vô đều chẳng lập, vật ngã tất quy không, hình thần câu diệu, hợp chân với Đạo, cũng như than gỗ gạch nung, trải qua lửa rèn thành, vĩnh cửu không thể thương tổn vậy.